2014 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi Patrick Modiano, 1978 Goncourt Akademisi Edebiyat Ödülü ile onurlandırılan "Karanlık Dükkânlar Sokağı"nda, kayıp belleğinin ve karanlık geçmişinin peşindeki bir adamın hikâyesine odaklanıyor.
Patrick Modiano (1945 -)
Patrick Modiano 30 Temmuz 1945’te Paris, Boulogne-Billancourt’ta doğdu. Babası Yahudi İtalyan kökenli bir aileden geliyordu, annesi Belçikalı bir aktristti. Anne ve babası 2. Dünya Savaşı yıllarında ayrılınca, anne tarafından büyükannesi ve büyükbabası tarafından büyütüldü. Onu edebiyat dünyasına tanıtan “Zazie Dans le Metro” filminin yazarı Raymond Queneau olmuştur. 1968 yılında ilk el yazması eseri La Place de l'Étoile'ı okuyan Queneau, yayıncısı olup eseri basmıştır. Yahudi bir işbirlikçi hakkında yazdığı bu roman; zamanında işbirlikçi olan babasını rahatsız etmiş, tüm kopyaları toplamaya çalışmıştır.
1972 Grand Prix Roman Akademisi, 1978 Goncourt Akademisi Edebiyat Ödülü sahibi yazar, 2014 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmıştır.
Patrick Modiano Nazi işgalinin Fransa’daki etkilerini farklı açılardan yazan bir yazar. Nobel jürisi “Hatıra sanatını akıl almaz insan hikâyelerini dile getirmekte ve işgal altındaki hayatı ortaya çıkardığı için” ödüllendirdiklerini söylemiştir. Hatta yazarı çağımızın Proust’u olarak nitelemişlerdir.
Yahudi karşıtı bir ülkede yaşaması, işbirlikçi, düzenbaz ve Yahudi bir babanın travmalarıyla büyüyen bir çocuğun edebiyatta eserleriyle yer edinmesi, bilinçaltındaki kendini bulma, insan olma, kırılganlık, köklerimiz gibi toplumsal yaraları işleme ustalığıyla çağımızda aydın bir yazar olarak yer edinmiştir. Nobel Edebiyat Ödülü’nü alırken “1945’te doğmak beni bellek ve unutma konularına çok daha duyarlı kıldı,” sözüyle eserlerinde işlediği bellek ve unutma konularına dikkat çekmiştir.
Karanlık Dükkânlar Sokağı (1978)
Karanlık Dükkânlar Sokağı kayıp bir insanı, karanlık bir geçmişi anlatıyor. Kitap okudukça merak ettirirken bir yandan da bilinmezliğe itiyor okuru. Hafızasını kaybetmiş Guy Rolland, dedektiflik bürosunda çalışırken büronun sahibi emekli olur ve iş yerini kapatır. Guy Rolland da kendi geçmişini aramak üzere yola koyulur. Elinde eski fotoğraflar, adresler ve isimlerle kendini tanıyabilecek olan kişilerin söyledikleri doğrultusunda kapı kapı gezer. Doğru iz üzerinde midir, ne iş yapmıştır, sevgilileri var mıdır, Paris’ten neden kaçmıştır ve neden hafızasını kaybetmiştir? Bulduğu her bilgi onu farklı bir yere götürür, birbirini tutmayan her şey önemlidir ama eski hayatını öğrenmek için yeterli değildir. Kaybolan geçmişi aramak, boşlukları doldurmak belki hayal kırıklığı yaratmıştır. Neden böyle dedim; çünkü karakterimiz kendi geçmişini ararken bir yandan da aramıyor gibiydi. Onun kimi zaman yaşadığı isteksizlik okura da yansıyor, bir kopukluk hissediyorsunuz. Kimliğini kaybetmek, geçmişi aramak karanlık labirentte dönüp dolaşmak gibi bir durum. Labirentte yol bulmak kolay değildir.
“Ben bir hiçim. O akşam, bir kafenin terasında oturan soluk bir gölgeden ibaret bir hiç.” sözüyle başlayan kitap, “Yapmam gereken son bir şey kalmıştı: Roma’daki eski ikametgâhıma, Karanlık Dükkânlar Sokağı, No:2’ye gitmek.” sözüyle son buluyor.
Her kendini arayış mutlu sonla bitmez, bazen başladığımız yere geri döneriz. Hayatta önemli olan geçmiş değil, gelecektir belki de. Önemli olan geçmişin peşine düşmek değil, yıllar sonra olduğumuz kişidir. Geçmiş acılarla doludur ve aramak yalnızca yaraları kanatır.
Yazar: Sema Öklü
Instagram: @kitapsemasi
Alıntılar
“Bu gerçekten benim hayatım mı? Yoksa bir başkasının hayatını mı yaşıyorum?”
“Neden bilmiyorum ama karanlıkta kendimi daha güvende hissediyorum.”
“Küçük bir kız akşam karanlığında, annesiyle beraber plajdan dönüyor. Yok yere ağlıyor çünkü oyununa devam etmek istiyor. Uzaklaşıyor, sokağın köşesini döndü bile. Ve tıpkı bu çocuğun mutsuzluğu gibi yaşamlarımız da gecenin karanlığında hızla yok olmuyor mu?”
Yayınevi: Can Yayınları
Çevirmen: Ekin Özlü Akseki
Sayfa Sayısı: 176
Ebat: 12,5x19,5 cm
Baskı Yılı: 2020
Kategori: Roman
Hafıza, geçmiş, anılar ve arayış üzerine çok özel bir metin. Açıklama da çok güzel bir özet olmu, tebrik ederim 💖
Okurken çok etkilendiğim kitaplardan birisi oldu. Kendini aramak, anıların peşine düşmek çok zor bir durum. 💫